Hatırlarsanız (hatırlamazsanız buyurun buradan hatırlayın) “Kim Korkar Bordro Hesaplamadan?” başlıklı yazıda bordro hesabının nasıl yapıldığını anlatmaya başlamıştım. Bugün de kaldığımız yerden devam ediyoruz.
Aşağıda yer alan temel formülümüzde sarı olan kutular (Sosyal Güvenlik Primi Çalışan Payı, İşsizlik Sigortası Primi Çalışan Payı) Prime Esas Kazanç (PEK) tutarının belli bir oran ile çarpılması yoluyla hesaplanır. PEK tutarının alacağı değer Brüt Asgari Ücret (2017 yılı için 1.777,50 TL) ile Brüt Asgari Ücretin 7,5 katı (kendisi PEK Tavanı olarak da bilinir ve 2017 yılı için 13.331,40 TL’dir) arasında olabilir. Bu aralıkta hangi değeri alacağı ise brüt ücrete bağlıdır. Brüt ücretiniz yukarıda belirttiğim aralıkta ise PEK, Brüt Ücrete eşit olur. Eğer ki Brüt Ücret PEK tavanından yüksekse PEK tavanına eşit olur. Biraz karışık oldu ama hemen formülle gösterelim:
- Eğer Brüt Ücret < PEK Tavanı ise PEK = Brüt Ücret
- Eğer Brüt Ücret >= PEK Tavanı ise PEK = PEK Tavanı
PEK’i bulduğumuza göre gerisi çok kolay. PEK’in %14’ü Sosyal Güvenlik Primi Çalışan Payı, PEK’in %1’i ise İşsizlik Sigortası Primi Çalışan Payı’dır. İlk iki kutuyu açıkladığımıza göre gelelim Gelir Vergisine. Gelir Vergisini hesaplamak için de Gelir Vergisi Matrahını bulmamız gerekiyor. Yani SGK’nın PEK’i varsa Gelir Vergisinin de Matrah’ı var. Gelir Vergisi Matrahını Brüt Ücretten Sosyal Güvenlik Primi Çalışan Payı ve İşsizlik Sigortası Primi Çalışan Payını çıkartarak kolayca bulabilirsiniz. Hadi buna da formül yazalım.
Gelir Vergisi Matrahı = Brüt Ücret – Sosyal Güvenlik Primi Çalışan Payı – İşsizlik Sigortası Primi Çalışan Payı
Buraya kadar hesap kolaydı. Ancak gelir vergisi tutarını sigorta primleri gibi pat diye bulmak çok mümkün değil. Önce kişinin hangi gelir vergisi diliminde olduğunu (hani arttıkça elimize geçen tutarın azaldığı dilim var ya işte o) bulmamız lazım. Bunun nasıl bulunduğu ayrı bir konu ancak şimdilik şunu söyleyelim bu dilime göre vergi oranları %15, %20, %27 ve %35 olabiliyor. İşte Matrah’ı bu bulduğumuz oranla çarptığımızda da gelir vergisi tutarını buluyoruz.
Son olarak gri kutudaki damga vergisi. Tahmin edebileceğiniz gibi bunun da matrahı var. Ancak bu Damga Vergisi Matrahı doğrudan Brüt Ücrete eşit. O yüzden hesaplaması çok kolay.
Damga Vergisi Matrahı = Brüt Ücret
Damga Vergisi Matrahı’nı da Binde 7.59 ile çarptığınızda damga vergisini buluyorsunuz.
Bugünlük bu kadar olsun. Bir sonraki yazıda iki soruya cevap arayacağız:
- Gelir Vergisi Matrahını bulmak için neden Brüt Ücret’ten Sosyal Güvenlik ve İşsizlik Sigortası çalışan paylarını çıkarttık? (İtiraf edin bu soru aklınıza bile gelmemişti)
- Gelir Vergisi Dilimi nasıl bulunur?
nazmibosca.com 