Yıl 1986. 13. FIFA Dünya kupası Meksika’da. Finalde o zamanki Federal Almanya’yı 3-2 yenen Arjantin kupayı kazanır. Bugün birçok kişiye 86’ Dünya Kupasını hangi ülke kazandı diye sorsanız doğru cevabı hemen almanız mümkün olmasa da Arjantin’in kupa yolculuğunda Maradona’nın attığı golü birçok kişi hatırlar.
‘Maçta durum 0-0, dakika 51… Maradona-Valdano verkaçını kesen İngiliz savunmacı Hodge topa ters bir vuruşla ‘yükseklik kazandırır’. Serseri top İngiltere kalesine doğru süzülür. 1.83’lük kaleci Shilton’la 1.65’lik Maradona birlikte yükselirler. Maradona topu aşırır: Gol! 18 santimlik boy dezavantajını, çaktırmadan kolunu uzatarak kapatıvermiştir. Maçtan sonra “Elle mi attın?” diye sıkıştıran gazetecilere “Tanrı’nın eli” cevabını verir.’
O maçın Tunuslu hakemi Ali Bennaceur bugün olsa VAR’a gider ve verilen hatalı gol kararı iptal edilerek maça devam edilirdi. Bir zamanlar hakem hataları futbol oyununun doğal bir bileşeni olarak kabul görürken bugün karar hatalarını en aza indirmeye odaklanmış bir futbol anlayışı ile karşı karşıyayız. Futbolda bunu büyük ölçüde başarmak mümkün olsa da hayatımız boyunca aldığımız sayısız kararı kısa bir süre içinde değerlendirerek doğru ya da hatalı karar verdiğimizi kulağımıza fısıldayacak bir VAR sistemi ne yazık ki yok.
Tam da bu yüzden etkili kararlar almak için karar alma süreçlerine hakim olmamız büyük önem taşıyor. Birçok farklı karar alma süreci tanımlanmış olsa da her süreç temelde 4 aşamadan oluşuyor:
- Veri Toplama: Karar alma sürecinin ilk ve en önemli adımıdır. Almanız gereken karara etki edebilecek hususları bilmeden karar almak mümkün değildir. Dolayısıyla karar alma sürecinde mümkün olduğunca çok veriyi toplamak gerekir. Veri toplamaya başlamak için gereken kararın kapsamını belirlemek, muhtemel kaynakları tanımlayarak o kaynaklardan veriyi toplamak gerekir.
- Bilgiyi İşleme: Topladığınız veriyi anlamlı bir bilgi haline getirerek sizi alacağınız karara götürecek yolu inşa etmek birçok farklı yöntem gerektirebilir. Bu yöntemlerden elinizdeki veriye ve kararınızın kapsamına uygun olanı seçmek için Mikael Krogerus ve Roman Tschappeler tarafından hazırlanan ‘Stratejik Karar Kitabı’ndan faydalanabilirsiniz. Kitapta 50 farklı karar alma modeli bulacaksınız.
- Karar Alma: Veriyi topladınız, uygun bir yöntemle veriyi işlediniz. Artık karşı karşıya kaldığınız duruma ilişkin kararınızı verebilirsiniz.
- Aksiyona Geçme: Kararı almakla süreç tamamlanmadı. Unutmayın karar almakla o kararı gerçekleştirecek aksiyonları hayata geçirmek farklı adımlardır. Kararınız ne kadar doğru da olsa hayata geçirmediğiniz sürece bir anlam ifade etmeyecektir.
Peter Drucker’ın da dediği gibi; ‘Ne zaman başarılı bir iş görseniz, bilin ki birileri zamanında cesur bir karar almıştır’.
nazmibosca.com 